مجموعه مقالات شانزدهمین همایش انجمن دیرینه شناسی ایران، دانشگاه تبریز، آبان 1402
«به نام خدایی که هستی را از نیستی پدید آورد»
سپاس و ستایش بی‌کران به درگاه ایزد منان که به ما توفیق داد تا بار دیگر در جمعی فرهیخته و علمی گرد هم آییم و شانزدهمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی ایران را با محوریت دانش و پژوهش برگزار نماییم. این همایش که به همّت دانشگاه تبریز برگزار گردید، فرصتی مغتنم بود تا پژوهشگران، دانشجویان و علاقمندان به حوزه دیرینه‌شناسی، آخرین دستاوردهای علمی خود را ارائه دهند و در فضایی صمیمانه به تبادل نظر بپردازند.
بی‌شک، دانش دیرینه‌شناسی به عنوان یکی از شاخه‌های مهم علوم زمین، نقشی اساسی در شناخت تاریخ زمین و تکامل حیات ایفا می‌کند. پژوهش‌های انجام شده در این حوزه، نه تنها به درک بهتر گذشته زمین کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در پیش‌بینی آینده و مدیریت بهتر منابع طبیعی نیز موثر باشد.
آینده دانش دیرینه‌شناسی در ایران در گرو عوامل متعدد و به هم پیوسته‌ای همچون بهره‌مندی از تکنولوژی‌های نوین، توجه به تنوع زیستی دیرینه و دیرینه‌بوم‌شناسی، مسأله مهم تحلیل تغییر اقلیم و محیط زیست گذشته و کاربست این یافته‌ها در ساختن نقشه راه آینده است. در این مسیر، ترویج دانش دیرینه‌شناسی، توجه به آموزش و پرورش و توسعه همکاری‌های بین‌المللی ضروری است. امروزه منابع مالی مناسب برای تحقیقات دیرینه‌شناسی در بسیاری از کشورها محدود شده و این امر در درازمدت مانع از پیشرفت مناسب این علم خواهد شد. لذا، بایسته است فرآیند جذب اعتبار از نهادهای حمایت کننده علمی در کشور مورد توجه قرار گیرد. از دیگر سو، تغییرات اقلیمی، تخریب زیستگاه‌ها و برداشت بی‌رویه از ذخایر تنوع زیستی دیرینه در کشور، دسترسی به فسیل‌ها را در آینده دشوارتر کرده و باعث از بین رفتن بسیاری از اطلاعات ارزشمند و غیر قابل تکرار خواهد شد. بر این اساس، مسأله حفاظت پایدار از این میراث کهن زمین، لازم و اجتناب‌ناپذیر است. خلاصه این که، آینده دیرینه‌شناسی در ایران در گرو تلاش‌های مشترک دانشگاهیان، دیرینه‌شناسان، سیاست‌گذاران، جامعه علمی و عموم مردم است و باید مورد توجه جدّی قرار گیرد.
مجموعه مقالاتی که در شانزدهمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی ایران ارائه شده است، گواهی بر پویایی و تلاش‌های ارزشمند پژوهشگران ایرانی در حوزه دانش دیرینه‌شناسی هستند. این مقالات نشان می‌دهند که دیرینه‌شناسی در ایران، با وجود همه محدودیت‌ها، همچنان در حال رشد و توسعه است. در این همایش علمی تخصّصی، بیش از 60 مقاله پژوهشی در زمینه‌های مختلف دانش دیرینه‌شناسی و چینه‌نگاری به دبیرخانه همایش واصل گردید. از این میان 26 مقاله برای ارائه به صورت سخنرانی و 15 مقاله برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شدند که در مجموعه پیش رو منتشر می‌شوند. به امید آن که با تلاش‌های مستمر جامعه علمی کشور، شاهد شکوفایی روزافزون همایش‌های علمی در حوزه دیرینه‌شناسی باشیم.
برگزاری همایش‌های علمی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی و تلاش جمعی چندین ماهه است و دانشگاه محترم تبریز و کمیته‌های اجرایی و علمی شانزدهمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی ایران نیز در این زمینه زحمت بسیاری را متقبّل شده‌اند. در این جا لازم است از تمامی عزیزانی که در برگزاری این همایش همکاری نمودند، به ویژه دانشگاه تبریز، ژئوپارک جهانی ارس، اداره کل محیط زیست استان آذربایجان شرقی، هیأت مدیره محترم انجمن دیرینه‌شناسی ایران و تمامی اعضای کمیته‌های علمی و اجرایی همایش، کمال تشکر و قدردانی نمایم. حمایت‌های مادی و معنوی این نهادها، نقش مهمی در برگزاری موفق این همایش ایفا نمود.
در پایان سخن، شایسته است قدردانی ویژهای داشته باشیم از زحمات همکاران ارجمند جناب آقای دکتر وارطان سیمونز، مدیر گروه زمین‌شناسی دانشگاه تبریز و دبیر محترم اجرایی این همایش و جناب آقای دکتر اکبر سهرابی دبیر محترم علمی این همایش.
در پایان، از درگاه ایزد منان توفیق روزافزون برای تمامی پژوهشگران و علاقمندان به علم دیرینه‌شناسی را مسألت می‌نمایم.
دکتر عباس قادری
رئیس انجمن دیرینه‌شناسی ایران